วิชา อริยสัจ 4 ครั้งที่ 21 | ห้องเรียนวิชชาราม

ห้องเรียนออนไลน์ ห้องเรียนวิชชาราม ตรวจการบ้าน วิชา อริยสัจ 4 ครั้งที่ 21 ในวันอาทิตย์ที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2564 เวลาประมาณ 12:00 น. – 14:00 น.

ตรวจการบ้านวิชาอริยสัจ 4

1). เรื่อง ความกังวลทำให้หลับยาก

สุนทรา เอี่ยมสุข (ดีบุญ)

ทุกข์ : เรื่องความกังวลใจ

สมุทัย : เกิดจากการคิดถึงลูก ๆ แต่ละคน ลึกๆในใจหนักๆไม่สบายใจ นึกเป็นห่วง ทั้งวันนี้วันหน้า ซึ่งแต่ละคนเขาก็มีชีวิตของเขา ทำมาหากินของเขา แต่เราไป คิดแทนเขาว่ามันน่าจะดีกว่านี้ คิดวนไปวนมา บางครั้งพาให้หลับยาก ปกติเป็นคนหลับง่าย เกิดจากยึดดี

นิโรธ : จากการได้เรียนได้ฟังธรรมมะมาหลายปี ก็เข้าใจว่าเราเกิดทุกข์ในใจได้เพราะมันเข้ามาทางใจ เมื่อกระทบใจก็สังขาร ไปถึงอดีต อนาคต ซึ่งเป็นเรื่องที่ปั้นหรือปรุงแต่งเอง ก็รีบวางๆๆๆได้เป็นคราวๆ ยกจิตขึ้นให้อยู่กับปัจุบัน

มรรค : ความรู้ วิธีการ การกำหนดหมาย ของการกำจัดกิเลส เครื่องเศร้าหมองในจิต เป็นเรื่องที่ต้องทำทุกขณะจิตจริงๆ คือทุกลมหายใจเข้าออกต้อง ตื่นๆๆรู้ ๆๆแบบมีสติตื่นเต็มจริงๆ ขณะใดเมื่อเราหรี่ๆ หรือปล่อยสบายๆจะขาดสัมมาสติจริงๆเลย คงต้องฝึกตื่นเต็มให้มากๆ เตะกิเลสออกให้ไวๆ บ่อยๆ มากๆ จนชำนาญขึ้นจริงๆ

ปล.กิเลสมันเยอะจริง ๆ เปลี่ยนรูปแบบหน้าตา สถานที่ เวลาเข้ามาได้ทุกขณะ ถ้าเราเผลอใจห่างใจ เมื่อใด ม ค ป ด ทุกที เหตุเพราะปึก (โง่)จะพยายาม ฟังให้มากและทำให้มากจ้า

2). กลัวสวนไม่สะอาด

ก้าน ไตรยสุทธิ์

เรื่องกลัวสวนไม่สอาด
เนื้อเรื่อง
ชวนน้องจิตอาสา.ไปถ่างป่ากล้วยด้วยกันอยู่ๆก็มีเพื่อนอีกคนมาชวนน้องไปช่วยงาน. ขณะที่เขาคุยกับน้อง.กิเลสเราก็สังขารไปเรียบร้อยว่าชวนน้องไปทำงานด้วยแน่าเลย

ทุกข์.กลัวเขาชวนน้องไปด้วย สวนเรายิ่งรกๆอยู่

สมุทัย.เหตุแห่งทุกข์
พ่อแม่.พาทำสวนสะอาดเราชอบ. เพื่อนไม่ได้ชวนน้องไปเหมือนเราคิดเลย.เราผิดเอง.อุปทานไปเองเพราะสวนกล้วยรก ได้ทำใจมากๆคนก็ไม่ค่อยมีพอที่จะมาช่วยเรา.พื้นที่ที่เรารับผิดชอบมากอัตตาเรายึดมากแต่ก่อน.เดี๋ยวนี่เบาแล้วทำได้เท่านี่ก็ดีมากแล้ว

นิโรธ.สภาพดับทุกข์
เขาชวนน้องไปเราก็ไม่ทุกข์ใจ.เขาไม่ชวนก็สุขใจๆถ้าเราชื่อชัดเรื่องกรรมจะเอาทุกข์มาแต่ไหน.เราเคยทำมาแน่ๆจึงกลัวคิดชั่วไม่ดีๆสอนตัวเองว่าทำคนเดียว
ก็ได้ใจไร้กังวล

มรรค.วิธีดับทุกข์
อุปทาน ปั้นอากาศให้เป็นตัว.สร้างทุกข์.ให้เราโง่.เลยพิจารณ.อ๋อ.เธอเป็นแขกจรมาอีกแล้วๆ.เลยทำความยินดี.หายไปในเวลาไม่นาน.จะตามรู้ให้ทัน
ต่อไปคือพุทธะค่ะ

3). เผือกร้อน ๆ ไม่จำเป็นต้องเป็น “เผือกร้อน” เสมอไป

พิเชษฐ์ บุญย์วิรุฬห์ (ชุน จางคลาย)

เวลาตีสามครึ่ง วันพฤหัสบดีที่ 20 พฤษภาคม 2564 ผมกำลังพยายามหาทางกู้คืนบัญชีแอป QQ ที่ใช้ติดต่อกับเพื่อนที่ประเทศจีนคนหนึ่ง เนื่องจากบัญชีนั้นเพิ่งถูกระงับการใช้งานเมื่อวานซืน โดยไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด ระบบของ QQ แจ้งมาเพียงแค่ว่ามีปัญหาเกี่ยวกับการหลอกลวงเท่านั้น นอกจากนี้ เมื่อวานผมได้ส่งอีเมล์ไปหาเพื่อนคนจีนคนนี้แล้วปรากฏว่าส่งไม่สำเร็จเพราะอีเมล์ของเขามีปัญหา สรุปว่าตอนนี้ผมยังติดต่องานกับเพื่อนคนนี้ไม่ได้เลย สุดท้ายแล้วอาจต้องใช้วิธีโทรศัพท์ทางไกลต่างประเทศคุยกัน ซึ่งคงไม่สะดวกนักเพราะมีเอกสารที่ต้องส่งให้ดูด้วย

ในขณะเดียวกัน ผมมีงานตัดต่อคลิปวิดีโอสารคดีชุมชนชาวอโศกแห่งหนึ่ง ที่ได้รับงานมาตั้งแต่สัปดาห์ก่อน และอาจจะยังไม่มีเวลาสะสางงานนี้ไปจนถึงสัปดาห์หน้า เพราะมีเรื่องเร่งด่วนเข้ามาแทรก อย่างเช่นวันนี้ ตอนเช้าต้องเอารถไปเข้าศูนย์เพื่อเช็คสภาพตามระยะเวลา เสร็จแล้วต้องกลับมาทำแป้งถั่วลูกไก่และอบเม็ดมะม่วงหิมพานต์ด้วย ยังไม่พูดถึงงานอื่น ๆ ที่ทยอยเข้ามาอีกเรื่อย ๆ

เหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ทำให้รู้สึกว่าช่วงนี้ “งานเข้า” ค่อนข้างเยอะ ต้องใช้อิทธิบาทมากขึ้นกว่าปกติในการรับมือกับปัญหาต่าง ๆ มีความกังวลใจอยู่บ้างเหมือนกันว่าจะสะสางงานไม่ทัน แต่ก็ไม่ถึงกับทุกข์มาก อยากจะจัดการกับความกังวลใจเล็ก ๆ ที่เหลืออยู่นี้ให้สิ้นเกลี้ยงไปมากกว่า

ทุกข์ – มีความกังวลใจว่างานต่าง ๆ จะคั่งค้างสะสมนาน กลัวว่ามันจะกลายเป็นสภาพเรื่องนั้นก็ไม่เสร็จ เรื่องนี้ก็ยังไม่ได้ทำ เรื่องโน้นก็รอเราอยู่

สมุทัย – เหตุแห่งความกลัวกังวลน่าจะเกิดจากเรายังมีตัณหา หรือความอยากแบบยึดมั่นถือมั่นอยู่ แม้จะไม่ได้ยึดมากเหมือนเมื่อก่อน แต่ก็รู้ว่ามันยังมีส่วนที่ยังยึดอยู่ และยึดอยู่เท่าไหร่เราก็ทุกข์อยู่เท่านั้น เวลานี้เรายึดน้อย ๆ เราก็ทุกข์บ้างนิดหน่อย อาจจะฝืดฝืนลำบากบ้าง แต่ก็อยู่ในขีดที่พอรับได้

นิโรธ – สภาพที่ตัณหาดับ หมดความอยากแบบยึดมั่นถือมั่น สละ สละคืน ปล่อยไป ไม่พัวพัน มันจะมีงานเท่าไหร่ ๆ มีปัญหาโน่นนี่นั่นขนาดไหน ๆ เราก็ไม่ทุกข์เลย ไม่มีความรู้สึกกลัวกังวลหวั่นไหวเลยแม้แต่น้อย

มรรค – พิจารณาว่างานทุกงาน ปัญหาทุกปัญหาที่เกิดขึ้น ถ้ามันได้เกิดขึ้นกับเราก็แสดงว่ามันเป็นของของเรา สิ่งใดที่เรารู้ เราเห็น เราได้รับ เราได้เกี่ยวข้องสัมพันธ์ด้วย สิ่งนั้นเป็นของของเรา สิ่งใดที่เราไม่รู้ เราไม่เห็น เราไม่ได้รับ เราไม่ได้เกี่ยวข้องสัมพันธ์ด้วย สิ่งนั้นไม่ใช่ของของเรา ดังนั้น เมื่อมันได้เกิดขึ้นแล้ว เป็นของของเราแล้ว เราไม่จำเป็นต้องทุกข์กับมันเลยก็ได้

ผมอยากจะเปรียบเทียบให้เห็นเป็นรูปธรรมที่ชัดเจนขึ้นว่า มันเหมือนเราได้รับของอะไรมาสักอย่าง สมมติว่าเป็นเผือกร้อน ๆ ก็แล้วกัน เมื่อเรารับมาแล้วมันก็กลายเป็นของของเราแล้ว เรามีสิทธิ์อย่างเต็มที่ที่จะทำอย่างไรกับเผือกร้อน ๆ นี้ก็ได้ เราไม่จำเป็นต้องรีบเอาเข้าปากให้ลิ้นพอง เราจะกินหรือไม่กินมันก็ได้ เราจะรอให้มันเย็นลงก่อนค่อยลองชิมดูก็ได้ หรือเราจะปล่อยทิ้งไว้ให้มันบูดเน่าไปเสียก็ได้ ถ้าเราไม่ถูกครอบงำด้วยกิเลส และมีปัญญามากพอ เราก็ไม่จำเป็นต้องทำให้เผือกร้อน ๆ นี้กลายเป็นเรื่อง “เผือกร้อน” สำหรับเรา ปัญหาและการงานต่าง ๆ ก็เช่นกัน เมื่อเราได้รับมาเป็นของของเราแล้ว ถ้าเราไม่ยอมให้กิเลสมาครอบงำ เราจะจัดการกับมันอย่างไรก็ได้ จะไม่จัดการก็ได้ จะรอให้มันคลี่คลายไประยะหนึ่งก่อนค่อยจัดการก็ได้ เรามีทางเลือกมากมายที่จะปฏิบัติกับปัญหาหรือการงานต่าง ๆ โดยไม่จำเป็นต้องทุกข์ใจเลย

แม้ว่าบางครั้งบางคราว ปัญหาต่าง ๆ มันดูเหมือนจะประดังประเดกันเข้ามามากกว่าปกติสักหน่อย ทำให้เราเหน็ดเหนื่อย ทำให้เรายาก ทำให้เราลำบากกว่าปกติบ้าง ความยากลำบากนั้นก็เป็นของของเราเหมือนกัน ถ้าเรายอมรับความยาก ความลำบากที่เกิดขึ้นได้ พิจารณาเรื่องกรรมให้แจ่มแจ้ง ยอมรับได้ว่าเราทำมา เราจะมีกำลังมากพอที่จะข่มใจเอาไว้ได้ เราจะไม่โอดโอย ไม่ตีโพยตีพาย เหนื่อยเราก็พัก หนักเราก็สู้ได้

ครั้งนี้ผมก็ยังล้างตัวยึดที่เหลืออยู่ได้ไม่เกลี้ยง ยังเหลือส่วนที่ยังยึดอยู่ แต่ก็เห็นอยู่ว่ามันน้อยลงกว่าแต่ก่อนมากแล้ว มันไม่ยึดมากจนรู้สึกทุกข์ทรมานใจแล้ว แค่หวั่นไหวนิดหน่อยเท่านั้น บอกไม่ได้ว่าเหลือกี่เปอร์เซ็นต์ แต่ไม่ว่ามันจะเหลืออยู่กี่เปอร์เซ็นต์ ผมก็เห็นชัดเจนแล้วว่า หน้าที่เราคือพยายามกำจัดมันให้เหลือศูนย์เท่านั้น มันเป็นศูนย์เมื่อไหร่เราก็พ้นทุกข์สิ้นเชิงเมื่อนั้น เอาหรือไม่เอาก็อยู่ที่เราเลือกเองนั่นแหละ

4). อยากได้ดั่งใจ

กิรณา สุขสุดกุลธน (น้อง สวน 2)

เรื่องมีอยู่ว่าเรากวาดพื้นทรายในศาลาแล้วมีลุงขับรถเข้ามาในศาลา เราเห็นก็ยืนดูแบบงงแตในใจร้อง เห้ย ขับเข้ามาได้ยังงัยหน้าเวทีนะกำลังคิดเพ่งโทษก็หยุดไม่เอา ไม่เพ่งโทษแล้วจะเป็นวิบากร้ายมาดูจิตในจิตลึกว่าอยากได้อะไรในเหตุการณ์นี้ที่มีอาการขัดใจไม่ได้ดั่งใจอยู่ ก็เห็นกิเลสช้อนหลายตัวแต่เราไม่คิดตามกิเลสแตล้างไปทีละตัวจนกิเลสยอมสุดท้ายลึกๆคือแค่ลุงทำตามเราคิดคือไม่ขับรถเข้ามาก็สุขใจได้ดั่งใจแต่ลุงขับเข้ามาไม่ถูกใจไม่ได้ดั่งใจก็วางใจเบาโล่งสบายใจดีที่เห็นกิเลสตัวเดิมที่เล็กลงคะทำเต็มที่สุขเต็มที่เราไม่สามารถเปลี่ยนใครได้นอกจากเปลี่ยนใจตนเองคะขอบพระคุณอาจารย์และหมู่มิตรที่ดีคะสาธุคะ

ทุกข์ : อยากได้ดั่งใจ
สมุทัย :ชอบถ้าลุงไม่ขับรถเข้ามาในศาลาชังลุงขับรถเข้ามาในศาลา
นิโรธ : ลุงจะขับเข้ามาในศาลาหรือไม่ขับเข้ามาก็ได้สบายใจไม่ทุกข์

มรรค : เชื่อชัดเรื่องกรรมใครทำอะไรมาก็ได้สิ่งนั้นทุกคนรู้ว่าอะไรควรทำหรือไม่ควรทำแค่คิดจะเพ่งโทษก็หยุดเพราะกลัววิบากร้ายไม่เอาแม้ในใจคะมพิจารณาเห็นกิเลสตัวเองซอ้นอยู่หลายตัวถ้าเป็นเมื่อก่อนทำตามกิเลสหมดเลยก็ได้วิบากร้ายเพิ่มแถมทุกข์ใจทุกข์กาย จึงพิจารณาดูในใจจึงเห็นกิเลสตัวอยากคือไม่ได้ดั่งใจที่เราแล้วแต่ยังไม่หมดตัวเล็กลงเราเปลี่ยนความคิดคนอื่นไม่ได้แต่เปลี่ยนใจเราไม่ทุกข์เพราะอยากก็พอคะสาธุคะ